مدیریت علف های هرز باغات پسته و به بیان عامیانه کنترل آنها، ضرورتی است تا جمعیت آنها به پایین تر از آستانه خسارت اقتصادی کاهش داده شود. علف های هرز علاوه بر اینکه در جذب و هدر رفت مواد غذایی و آب نقش دارند، به عنوان یک زیستگاه ثانویه برای حشرات آفت و بیماری ها عمل می کنند. این وضعیت خصوصاً در باغات با سیستم های آبیاری سنتی (غرقابی) بسیار چشمگیر و خسارت علف های هرز بیشتر است. بطورکلی باغداران دیدگاه های عملی و مدیریتی که برای آفاتی نظیر پسیل پسته و بیماریی هایی همچون گموز و نماتدهای بیمارگر در طول فصل دارند را نسبت به علف های هرز ندارند. به این دلیل که خسارت علف های هرز هیچگاه بصورت کمی برآورد نشده است. وجود علفهاي هرز، رطوبت مناسب جهت رشد و نمو عوامل بيماريزا در اطراف طوقه درختان را فراهم می کند. اکثر علفهاي هرز يکساله نظير سلمه تره، چسبک، جوموشي و توق در عمليات داشت و برداشت ايجاد اشکال ميکنند. گياهان چندساله مانند ني بيشتر در کانالهاي آبياري و اطراف آنها رشد میکنند، عمليات آبياري را مختل ميکنند. علفهاي هرز علف شور و پنيرک ميزبان واسط سنهاي پسته می باشند و بايستي قبل از هجوم سنها به باغ از بين برده شوند تا از تکثير و خسارت سن جلوگيري شود. همچنين علفهاي هرز مانند خارشتر ميزبان ثانویه مناسبی برای کنهها هستند. کنهها روي اين گياهان تکثير و توسط باد بر روي درختان پسته انتقال و انتشار می يابند.
جهت کنترل کارآمد و موثر علف های هرز، آگاهی از بیولوژی و دوره زندگی آنها بسیار ضروری می باشد. باید بدانیم که با علف هرز یکساله، دوساله یا چندساله مواجه هستیم، پهن برگ هست یا باریک برگ، ایستاده است یا خوابیده. بطورکلی علفهاي هرز در باغات از لحاظ طول دوره رشد سه دسته هستند. یکی علفهاي هرز يکساله که دوره زندگي خود را از جوانه زدن، رشد ریشی و توليد گل و بذر در کمتر از يکسال کامل ميکنند. اکثر علف های هرز باغات پسته در اين گروه جاي دارند. کنترل آنها آسان، اما به دليل انتشار بهوسيله بذر و فراواني بذرهای خفته و حفظ قوه ناميه بذر به مدت طولاني و رشد سريع بيش از کنترل علفهاي هرز دائمي هزينهبر ميباشند. دوم علفهاي هرز دوساله که دوره زندگي خود را در دو سال کامل ميکنند مانند هویج وحشی و چغندر وحشی که البته در باغات پسته به ندرت حضور دارند اين گياهان براي گل دادن به يک دوره سرما نياز دارند. بايد توجه داشت که علف های هرز دوساله، در سال اول و در دوره رشد برگي به روشهاي مختلف کنترل از جمله سموم شيميايي حساسترند. سوم علف های هرز چندساله یا دائمی هستند و به جز بذر توانایی استقرار توسط اندام های رویشی تکثیر شونده نظیر غده و ریزوم را دارند. هر چند همه علف های هرز چندساله هم از طریق بذر و هم اندام های رویشی تکثیر می شوند، منتها تعدادي از آنها عمدتاً توسط بذر و تعداد از آنها عمدتاً توسط اندامهاي رويشي گسترش پیدا می کنند. علفهاي هرز گل قاصد، بارهنگ کاردی، بارهنگ کبير عمدتاً توسط بذر و گونههاي مَرغ، ني، قياق، خارشتر، شيرين بيان و پيچک صحرايي توسط اندامهاي رویشی تکثير ميشوند.
مديريت مؤثر و کارآمد در کنترل علفهاي هرز باغات پسته لازمه استفاده از چند ابزار کنترلی و مبارزه تلفيقي با آنهاست که در آن از روشهاي مختلف زراعي، مکانيکي، بيولوژيکي و شيميايي در کنترل علفهاي هرز و رساندن جمعيت آن به زير آستانه زيان اقتصادي استفاده ميشود. در اين مديريت بايستي به موقعيت مکاني، شرايط اقليمي، نوع خاک و روشهاي آبياري توجه داشت.
در گام نخست پيشگيري از آلودگي باغ به علفهاي هرز جديد از طريق رعايت بهداشت زراعی و استفاده از کودهاي دامي کاملاً پوسيده و فرآوری شده و همچنين استفاده از ابزار و ماشينآلات کشاورزي تميز و عاري از آلودگي به بذور و بقاياي علفهاي هرز است. قبل از احداث باغات جديد با آبياري و شخمهاي متوالي زمين قبل از گلدهي و به بذر رفتن علفهاي هرز و در صورت لزوم استفاده از علفکشهاي عمومي بايستي علفهاي هرز و ذخيره بذري زمين قبل از احداث باغ کاهش يابد.
استفاده از مالچميتواند رطوبت خاک را حفظ نموده و مانع از رسيدن نور به بذور و جوانههاي علف هرز گردد. همچنين دماي بالاي زير پوشش پلاستيک در اواسط روز باعث سوزندگي برگهاي علفهاي هرز ميشود. طبق تحقيقات انجام شده مالچهاي آلي (کاه و کلش) سبب حفاظت خاک، افزايش قدرت نگهداري آب در خاک، تأمين ازت و مواد غذايي مورد نياز گياه و کنترل علفهاي هرز ميگردند. البته این روش در باغات پسته رایج نمی باشد.
از ادوات کشاورزي مانند ديسک، چنکک، رتيواتور و يا شعله افکن نيز در بين رديفهاي درختان بايستي استفاده کرد. استفاده از شخم و تيلر در اوايل فصل رويش براي کاهش علفهاي هرز يکساله مؤثر است. همچنين استفاده از شخم عميق در اواخر زمستان نيز نقش مهمي در مدفون کردن بذور و ريزوم علفهاي هرز دائمي دارد. لازم به ذکر است از آنجا که علفهاي هرز دائمي مانند مَرغ، خارشتر و پيچک صحرايي از طريق ريزوم تکثير مييابند لذا قطعهقطعه شدن ريزومها باعث پراکندگي و تکثير بيشتر اين گياهان ميشود. لذا بايستي حتيالامکان از شخمهاي غير ضروري خودداري شود.
استفاده صحيح و به موقع از علفکشها در تلفيق با ساير روشها ميتواند نتيجه رضايت بخش داشته باشد، زمان و ميزان مصرف علفکش مصرفي در کنترل مؤثر و جلوگيري از آلودگي زيستمحيطي بايستي لحاظ گردد. در هنگام مصرف علفکشها، علفهاي هرز بايد شاداب و داراي رشد فعال باشند. آبياري باغ چند روز قبل از سمپاشي موجب شاداب شدن علفهاي هرز و جذب بهتر علفکش ميشود. بايد توجه داشت که گرماي زياد و تشنگي علفهاي هرز اثر سموم را کاهش ميدهد لذا سمپاشي بايستي در هواي خنک و آرام (صبح زود) انجام شود و براي سمپاشي از آب داراي املاح زياد استفاده نشود.
در باغات پسته علفکش اختصاصي جهت کنترل علفهاي هرز وجود ندارد، منتها برخی از علفکش های عمومی و تخصصی سایر زراعت ها، می توانند در باغات پسته مورد استفاده قرار بگیرند. در باغات پسته کشور سموم رايج شامل علفکشهاي عمومي معمولاً توسط باغداران مورد استفاده قرار میگیرد. پاراکوات (گراماکسون) : يک علفکش تماسي بوده و قسمتهاي سبز گياه را از بين ميبرد و در کنترل علفهاي هرز يکساله مؤثر است. گياهان هرز دائمي با تکرار سمپاشي ضعيف میشوند منتها کنترل نميشود. ميزان مصرف اين علفکش 5-4 ليتر در هکتار است. لازم به ذکر است که قبل از سمپاشي بايستي سمپاش مورد استفاده کاليبره شده و ميزان آب مصرفي در هکتار تعيين گردد. گليفوسيت (رانداپ) : علفکشي سيستميک می باشد، لذا از پاشيدن بر روي برگ و پاجوش درختان بايستي جلوگيري شود. ميزان مصرف آن 15-10 ليتر در هکتار بسته به نوع علفهاي هرز است. مناسب است که در محلول علفکش رانداپ از سولفات آمونيوم استفاده کرد و در این صورت ميزان مصرف سم را 20 درصد در هکتار کاهش داد. هالوکسی فوپ آر-متیل (گالانت سوپر) :علفکش سيستميک و اختصاصي علفهاي هرز کشيده برگ نظير جو موشي و قياق است و بر روي پهن برگها بيتأثير است. محل اصلی فعالیت این علفکش بافت های مریستمی می باشد و تأثیر آن هنگامی که علف های هرز جوان و در حال رشد سریع هستند بسیار بیشتر است. علف های هرز بزرگتر معمولاً با افزایش میزان دز مصرفی کنترل می شوند. مقدار مصرف این علفکش در باغات پسته بین 5/1 لیتر در هکتار میباشد. تریفلورالین (ترفلان) و پندیمتالین (پرول) : علفکشهای پیش رویشی و خاک مصرف هستند که بذرهای جوانه زده و گیاهچه های جوان علفهای هرز را کنترل می کنند. ميزان مصرف آنها 5-4 ليتر در هکتار است. در زمان کاربرد این علفکش ها وجود رطوبت در خاک ضروری است و اختلاط آنها پس از پاشش بر روی سطح خاک حداقل تا 5 سانتیمتر ضروری است. آبیاری سبک باغ پس از استفاده از این علفکش ها کارایی آنها را بسیار افزایش خواهد داد. این علفکش ها بسیار به نور حساس هستند، بنابراین فاصله زمانی پاشش تا اختلاط آنها با خاک سطحی بسیار محدود است و باید این دو عمل به فاصله کم از یکدیگر انجام پذیرد.